ENE DILIMIZDE « TIRKEŞ SÖZLER »

Mysal: ene-ata, soraşa-soraşa, uly-kiçi, bölek-büçek, paty-puty.

Iki sözüň ýa bölegiň yzly-yzyna tirkeşip gelip täze bir many aňladýan sözlere TIRKEŞ SÖZLER diýilýär. Ýazuwda tirkeş sözleri we bölekleri birleşdiriji alamat hökmünde olaryň arasynda kese çyzyk (minus) goýulýar.

TIRKEŞ SÖZLER aşakdakylar ýaly ýasalýarlar:

1.a- Iki sany biri-birine ýakyn manyly sözleriň yzly-yzyna tirkeşip gelmeginden: ene-ata,  ogul-gyz, käse-çäýnek, ýol-ýoda.

1.b- Bir sözüň şol durşuna iki gezek gaýtalanyp tirkeşdirilmegi bilen:  soraşa-soraşa,     düzüm-düzüm, örüm-örüm, hatar-hatar,

1.ç- Garşydaş sözleriň (antonimleriň) tirkeşip gelmegi bilen: uly-kiçi, ak-gara, gije-gündiz.

1.d- Manydaş sözleriň (sinonimleriň) tirkeşip gelmegi bilen: Dogan-garyndaş, tertip-düzgün, ýagyşly-ýagmyrly.

2. Iki gezek gaýtalanan bir sözüň aralygyndan -a, -e, -ba, -be, -ma, -me, -ha, -hä goşulmalaryny getirmek bilen. geçe-geç, githä-git, ýylba-ýyl.
3. Ilki sözi manyly, ikinjisi many aňlatmaýan bölegiň tirkeşdirilip ulanylmagyndan:

Köne-küşül, bölek-büçek, sowuk-sala, süýt-püýt.

4. Iki sany many aňlatmaýan bölegiň tirkeşdirilip ulanylmagyndan: paty-puty, gürüm-jürüm, ümüş-tamyş, gümür-ýamyr.